کتاب چنگیزخان؛ زندگی، مرگ و رستاخیز نوشته جان من و ترجمه رفیع رفیعی از زندگی چنگیزخان مغول صحبت می‌کند. مردی که توانست با متحد کردن قبایل مغول، بخش زیادی از آسیا، روسیه، اروپا و چین را تحت تصرف خود درآورد.

درباره کتاب چنگیزخان؛ زندگی، مرگ و رستاخیز

به نظر می‌رسد که برای چنگیز خان در میان قبایل مغول احترام بسیار زیادی قائلند. اما در ایران کمتر کسی از او با نام نیک یاد می‌کند. او بین سال‌های ۱۱۵۵ تا ۱۱۶۲ به دنیا آمد و ۱۸ اوت ۱۲۲۷ هم از دنیا رفت. نام اصلی او تموچین بود. او توانست قبایل مغول را با یکدیگر متحد کند و بخش‌های زیادی از آسیا، روسیه، ایران، چین و اروپای شرقی را تحت تصرف خود در آورد.

تموچین در زبان مغولی به معنای آهنگر است. لقب چنگیز را بعدا به او دادند و معنایش را هم شاه شاهان یا جنگجوی برتر می‌دانند. اما دلیل چنین لقبی چیست؟

در سال ۱۲۱۸ میلادی یورش مغولان به ایران آغاز شد. در آن زمان محمد خوارزمشاه بر ایران سلطنت می‌کرد اما او به آبسکون که جزیره‌ای در دریای خزر است فرار کرد. پسرش جلال‌الدین در برابر مغولان ایستادگی کرد و شجاعتش را به رخ کشید. خراسان و نیشابور که از گذشته‌های دور مهد علم و دانش ایران بودند غرق در خون گشتند. آن‌ها حتی به سگ‌ها، گربه‌ها و حیوانات هم رحم نکردند. این نابودی و تخریب آن چنان گسترده بود که ایران پس از آن هرگز نتوانست به شکوه و جلال دوران پیشین باز گردد.

چنگیز خان مغول زنان بسیاری داشت و از این زنان فرزندان زیادی هم به جا گذاشت.اما از همسر اولش که بر طبق سنت‌های مغول مهم‌ترین همسر است چهار پسر داشت. او جهانی را که با کشتار و خونریزی و جنگ فتح کرده بود میان پسرانش جوجی خان، جغتای خان، اوگتای خان و تولی خان تقسیم کرد. البته پسر بزرگ او، جوجی خان پیش از مرگ پدرش درگذشت.

چنگیز بعد از اینکه جهان را فتح کرد قوانینی را هم تصویب کرد که اهداف مختلفی را دنبال می‌کردند. چنگیز خان تلاش می‌کرد تا این اهداف را بر اساس برابری و عدل تنظیم کند. مقام و منزلت انسانی را بالا ببرد و البته با همجنس‌گرایان، جاسوسان و ساحران برخوردی قاطع می‌کرد و حکم اعدام را برای همه اجرا می‌کرد. این اصول در این قوانین پیروی می‌شدند: 

اصل یکم: اطاعت کامل و بدون قیدو شرط از فرامین چنگیز خان.

اصل دوم: ایجاد همبستگی و اتحاد در میان قبایل و برطرف کردن اختلافات قبیله‌ای.

اصل سوم: مجازات شدید علیه مفسدین و مجرمین در هر جایگاه و مقامی. این قوانین را با نام قوانین یاسا می‌شناسند.

نباید فراموش کرد که چنگیز خان در لشکر کشی‌ها و کشورگشایی‌هایش، تقریبا چهل میلیون نفر را از بین برد. او با کشتن مردم جمعیت جهان را تا حدود یازده درصد کاهش داد و البته این اطلاعات هم بر اساس مدارکی است از مورخان تاریخی به دست ما رسیده است.